💡 Mavzuga qisqacha kirish

Ushbu darsda biz Present Simple Tense (Hozirgi oddiy zamon) ning inkor shakli haqida o‘rganamiz. Present Simple Negative kundalik hayotda juda ko‘p ishlatiladi, masalan, biror narsani yoqtirmasligimizni, odat qilmasligimizni yoki nimadir sodir bo‘lmasligini ifodalashda. Ushbu mavzu orqali o‘quvchilar inkor shaklini qanday tuzishni, qachon va qanday ishlatishni o‘rganadilar. Bu bilim kundalik suhbatlarda o‘z fikrlarini aniq va to‘g‘ri ifodalashlariga yordam beradi.


📚 Mavzuning batafsil tushuntirishi

Present Simple Tense ning inkor shakli do not (don’t) yoki does not (doesn’t) yordamchi fe’llari orqali tuziladi. Quyidagi qoidalarga e’tibor bering:

Qoidalar:

  1. I, you, we, they uchun:
    • do not (yoki qisqartirilgan shakli: don’t) ishlatiladi.
    • Tuzilishi:
      [ Subyekt + don’t + fe’l (asosiy fe’l) + … ]
      Misol:
      • I don’t like tea.
      • They don’t play football on Sundays.
  2. He, she, it uchun:
    • does not (yoki qisqartirilgan shakli: doesn’t) ishlatiladi.
    • Tuzilishi:
      [ Subyekt + doesn’t + fe’l (asosiy fe’l) + … ]
      Misol:
      • She doesn’t eat meat.
      • It doesn’t rain much in summer.
  3. Asosiy fe’l (main verb):
    • Inkor shaklida asosiy fe’l o‘zining asosiy shaklida (infinitive) ishlatiladi.
    • s qo‘shimchasi (he/she/it uchun) faqat affirmative (ijobiy) gaplarda qo‘llanadi.

🔎 Amaliy misollar va namunalar

Quyida Present Simple Negative qanday ishlatilishini ko‘rsatadigan amaliy misollar keltirilgan:

  1. I don’t like washing the car. I don’t do it very often.
  2. Samira speaks Spanish, but she doesn’t speak Italian.
  3. Botir doesn’t do his job very well.
  4. She doesn’t drink coffee.
  5. I drink coffee, but I don’t drink tea.
  6. The weather is usually nice. It doesn’t rain very often.
  7. I don’t like Farhod, and Farhod doesn’t like me.

📝 O‘quvchilar uchun mashqlar

Quyidagi jumlalarni to‘ldiring. Barcha jumlalar inkor shaklda bo‘lishi kerak. Don’t yoki doesn’t yordamchi fe’llaridan va quyidagi fe’llardan foydalaning:

cost, go, know, read, see, use, wear

  1. I buy a newspaper every day, but sometimes I _________ it.
  2. Anvar has a car, but he _________ it very often.
  3. They like films, but they _________ to the cinema very often.
  4. Dilfuza is married, but she _________ a ring.
  5. I _________ about politics. I am not interested in it.
  6. It is not an expensive hotel. It _________ much to stay there.
  7. Elyor lives near us, but we _________ him very often.

🏠 Mustaqil ish (Uyga topshiriq)

  1. Quyidagi gaplarni Present Simple Negative shaklida qayta yozing:
    • She eats meat.
    • We play football on Fridays.
    • He likes coffee.
    • I go to the gym every day.
    • They know the answer.
  2. O‘zingizning kundalik hayotingizga oid 5 ta jumla yozing. Har bir jumla Present Simple Negative shaklida bo‘lsin.

🔹 Darsning qisqacha xulosasi

  • Present Simple Negative yordamchi fe’llar: don’t (I/you/we/they) va doesn’t (he/she/it) orqali tuziladi.
  • Asosiy fe’l har doim o‘zining asosiy shakli (infinitive) da ishlatiladi.
  • Ushbu shakl kundalik hayotda biror narsani qilmaslik yoki yoqtirmaslikni ifodalashda ishlatiladi.

❓ Dars bo‘yicha savollar

  1. Present Simple Negative qanday tuziladi? Uni o‘z so‘zlaringiz bilan tushuntiring.
  2. Quyidagi jumlani inkor shaklida yozing:
    • She drinks tea in the morning.
  3. “He doesn’t like football” jumlasidagi doesn’t yordamchi fe’lining vazifasini tushuntiring.
  4. O‘zingiz haqida 3 ta gap tuzing. Har biri Present Simple Negative shaklida bo‘lsin.
  5. “Don’t” va “doesn’t” o‘rtasidagi farqni tushuntiring.