📢 Dars №9: I have got … va I have …


💬 Kirish:

Ushbu darsda biz “I have got” va “I have” iboralarini o‘rganamiz. Ushbu iboralar “ega bo‘lmoq” yoki “bor bo‘lmoq” ma’nosini ifodalaydi. “I have got” iborasi Britaniya ingliz tilida ko‘proq ishlatilsa, “I have” iborasi Amerika ingliz tilida keng qo‘llaniladi. Ushbu mavzu sizga kundalik hayotda narsalar yoki mulk haqida gapirishni, savol berishni va inkor shakllarini ishlatishni o‘rgatadi.


🗃️ So‘z va ifodalar:

Inglizcha O‘zbekcha Izohlar
have got bor bo‘lmoq Britaniya uslubi
have bor bo‘lmoq Amerika uslubi
umbrella soyabon Kundalik hayotda ishlatiladi
aspirin aspirin Dori nomi
phone charger telefon zaryadkasi Kundalik buyum
sunglasses quyoshdan himoya ko‘zoynagi Kundalik buyum
ruler chizg‘ich O‘quv quroli
garden bog‘ Uy atrofidagi maydon

📚 Mavzuning batafsil tushuntirishi:

1. I have got (I’ve got) va I have:

  • “I have got” - Britaniya ingliz tilida keng qo‘llaniladigan uslub.
  • “I have” - Amerika ingliz tilida ishlatiladi.

Tuzilishi:

Shakl Britaniya uslubi (I have got) Amerika uslubi (I have)
I / We / You / They have got have
He / She / It has got has

Misollar:

  • Britaniya uslubi:
    • I have got a pen. (Menda ruchka bor.)
    • She has got an umbrella. (Unda soyabon bor.)
  • Amerika uslubi:
    • I have a pen.
    • She has an umbrella.

2. Inkor shakli:

Britaniya uslubi:

  • I / We / You / They - haven’t got
  • He / She / It - hasn’t got

Amerika uslubi:

  • I / We / You / They - don’t have
  • He / She / It - doesn’t have

Misollar:

  • Britaniya uslubi:
    • They haven’t got any children. (Ularning farzandlari yo‘q.)
    • It hasn’t got a garden. (Bu uyda bog‘ yo‘q.)
  • Amerika uslubi:
    • They don’t have any children.
    • It doesn’t have a garden.

3. Savol shakli:

Britaniya uslubi:

  • Have I / We / You / They got …?
  • Has He / She / It got …?

Amerika uslubi:

  • Do I / We / You / They have …?
  • Does He / She / It have …?

Misollar:

  • Britaniya uslubi:
    • Have you got a ruler? (Sizda chizg‘ich bormi?)
    • Has she got an apple? (Unda olma bormi?)
  • Amerika uslubi:
    • Do you have a ruler?
    • Does she have an apple?

🌟 Amaliy misollar va namunalar:

  1. Britaniya uslubi:
    • I have got a phone charger. (Menda telefon zaryadkasi bor.)
    • She has got sunglasses. (Unda quyoshdan himoya ko‘zoynagi bor.)
  2. Amerika uslubi:
    • I have a phone charger.
    • She has sunglasses.
  3. Inkor shakli:
    • They haven’t got a car. / They don’t have a car. (Ularning mashinasi yo‘q.)
    • He hasn’t got a ticket. / He doesn’t have a ticket. (Unda chipta yo‘q.)
  4. Savol shakli:
    • Have you got a pen? / Do you have a pen? (Sizda ruchka bormi?)
    • Has he got a dog? / Does he have a dog? (Unda it bormi?)

📖 Hikoya:

Emma’s Organized Bag

Emma har kuni ishga borishdan oldin sumkasini tayyorlaydi. Bugun u do‘sti Mayk bilan uchrashdi. Mayk undan so‘radi:

“Hi Emma, how are you?”

Emma kulib javob berdi: “I’m fine, thanks! How are you?”

Mayk: “I’m good too. By the way, what have you got in your bag today?”

Emma sumkasini ochib, ichidagi narsalarni ko‘rsata boshladi:

“Well, I’ve got an umbrella because it might rain later. I’ve also got a phone charger because my phone’s battery is low. Oh, and I’ve got some aspirin in case I get a headache.”

Mayk qiziqib so‘radi: “Have you got a notebook in your bag?”

Emma bosh chayqadi: “No, I haven’t got a notebook today. But I’ve got some papers for work.”

Mayk yana so‘radi: “Has your bag got enough space for all these things?”

Emma kulib javob berdi: “Yes, it has! My bag is very spacious.”

Ular suhbatni davom ettirishdi va Emma o‘z sumkasidagi narsalar haqida gapirarkan, Mayk:

“You always have everything you need, Emma. I think you’re very organized!” dedi.

Emma kulib javob berdi: “Thanks, Mayk! I like to be prepared for anything.”


💡 Hikoyaning grammatik tahlili:

1. “What have you got in your bag today?”

  • Bu savol Present Perfect (have got) zamonida tuzilgan.
  • “Have” yordamchi fe’l, “you” ega, “got” esa asosiy fe’l.
  • Bu savolda Mayk Emma sumkasida bugun nimalar borligini so‘rayapti.

2. “I’ve got an umbrella because it might rain later.”

  • “I’ve got” - bu “I have got” qisqartirilgan shakli.
  • Present Perfect zamoni orqali Emma soyabon borligini aytmoqda.
  • “It might rain later” jumlasi esa ehtimolni bildiradi.

3. “No, I haven’t got a notebook today.”

  • Bu jumla inkor shaklida tuzilgan.
  • “Haven’t got” - bu “have not got” qisqartirilgan shakli.
  • Emma bugun daftar yo‘qligini aytmoqda.

4. “Has your bag got enough space for all these things?”

  • Bu savol Present Perfect zamonida tuzilgan.
  • “Has” yordamchi fe’l, “your bag” ega, “got” asosiy fe’l.
  • Mayk Emma sumkasida hamma narsaga joy bor-yo‘qligini so‘rayapti.

5. “My bag is very spacious.”

  • Bu jumla Present Simple zamonida tuzilgan.
  • “Is” fe’li bu yerda sumkaning holatini ifodalaydi.
  • Emma sumkasi keng ekanligini aytmoqda.

🧑🏻‍🏫 O‘quvchilar uchun mashqlar:

✍🏻 Bo‘sh joylarni to‘ldiring:

  1. I ______ got a new phone.
  2. She ______ got a red bag.
  3. They ______ (not) got any children.
  4. ______ you got an umbrella?
  5. He ______ (not) got a car.

🔄 Tarjima qiling:

  1. Unda uy bormi?
  2. Bizda yangi loyiha bor.
  3. Menda bu kitob yo‘q.
  4. Ular bog‘ga ega emas.
  5. Sizda soyabon bormi?

📝 Jumlalar tuzing:

  1. (I / have got / a laptop)
  2. (She / not / have got / a ticket)
  3. (They / have got / a garden)
  4. (We / not / have got / a car)
  5. (He / have got / sunglasses)

🏠 Mustaqil ish (Uyga topshiriq):

  1. “I have got” va “I have” ishlatilgan 5 ta gap yozing.
  2. Quyidagi jumlalarni inkor shaklida yozing:
    • I have got a new watch.
    • She has got a big house.
  3. Quyidagi jumlalarni savol shaklida yozing:
    • They have got a car.
    • He has got a dog.

Darsning qisqacha xulosasi:

Bugungi darsda biz “I have got” va “I have” iboralarini o‘rgandik. Bu iboralar narsalarga ega bo‘lishni ifodalash uchun ishlatiladi. Britaniya ingliz tilida “have got”, Amerika ingliz tilida esa “have” ko‘proq ishlatiladi. Savol va inkor shakllarini to‘g‘ri ishlatishni o‘rgandik va real hayotdagi dialoglar orqali mavzuni mustahkamlashga harakat qildik.


Savollar:

  1. Hikoyada Emma sumkasida nimalar bor edi?
  2. “Have got” va “have” iboralari qanday vaziyatlarda ishlatiladi?
  3. Sizning sumkangizda qanday narsalar bor? 5 ta gap yozing.
  4. Hikoyadan olingan “Has your bag got enough space?” jumlasini Amerika uslubida yozing.
  5. Hikoyadan foydalanib, o‘zingiz va do‘stingiz o‘rtasida o‘xshash dialog yarating.